“HÀNH TRÌNH” MỘT TRIẾT LÝ NHÂN SINH QUAN – Lời bình PHẠM VĂN HOANH

Hành Trình

Này em nhé đời còn nhiều giông gió   
Cố lên em trời đất rất nhiệm mầu
Ta tồn tại – bởi em là thục nữ

Ngại ngần gì sóng đời sống dâng cao

        

Anh vẫn vậy: – Ý nghĩ mình rất thực
Rằng núi sông chẳng phụ khách chân thành
Mùa gặt hái đầy lên từ quang gánh
Ngày thảo thơm chăm bón suốt hành trình

Và em nhé ngày vui chờ chín mọng
Phải không em mắt mong thắm cuộc ngày
Ngày đã thắp một mặt trời sáng rực
Ta vẫn vừa bằng hữu một vòng tay

Sông có lúc phải nghẹn nguồn ghềnh thác
Đời phong trần đến lúc sẽ hân hoan
Là yêu mến mở cõi lòng khắp cả
Thong thả cùng theo lớp sóng âm vang

Vui lên nhé, sen xanh màu thế tục
Nở hoa thơm từ đây đó cuộc đời
Đâu thành bại hởi cõi người trong đục
Ta sẽ về màu xiêm áo lên khơi

NGÃ DU TỬ

Lời bình  PHẠM VĂN HOANH

Theo thói quen sáng nào tôi cũng lên face, đọc một vài bài thơ của bạn bè để suy ngẫm cuộc đời. Phải nói là thơ trên face của các bạn có nhiều bài rất hay, để lại trong lòng ta bao dư vị ngọt ngào, khiến ta phải suy ngẫm. Bài thơ "Hành trình" của Ngã Du Tử là một trong số nhứng bài thơ như thế.

Mở đầu bài thơ là lời động viên nhẹ nhàng, thâm thúy, mang triết lý nhân sinh quan. Nó gợi lên trong lòng người đọc những nỗi niềm về cuộc đời, về mục đích sống của con người.

Này em nhé đời còn nhiều giông gió   
Cố lên em trời đất rất nhiệm mầu
Ta tồn tại – bởi em là thục nữ                  

Ngại ngần gì sóng đời sống dâng cao 

     

Bốn câu thơ trên, với thủ pháp ẩn dụ, nhà thơ Ngã Du Tử đã thể hiện rõ quan điểm của mình, mà cũng chính là quan điểm của người xưa: "Ở hiền gặp lành". Luật nhân quả được anh vận dụng rất tài tình vào trong thơ, để khẳng định một điều tất thắng "Ta tồn tại – bởi em là thục nữ", nên ta không phải rụt rè, đắn đo mà phải mạnh mẽ xông lên khi "sóng đời sống dâng cao."  

Để lời khuyên mang tính hiệu quả cao, nhà thơ Ngã Du Tử đưa vào những trải nghiệm của bản thân.

Anh vẫn vậy: – Ý nghĩ mình rất thực

Rằng núi sông chẳng phụ khách chân thành

Mùa gặt hái đầy lên từ quang gánh

Ngày thảo thơm chăm bón suốt hành trình

 

Lời thơ rất giản dị, rất chân thành, giọng thơ mang âm hưởng nhẹ nhàng đã gợi lên trong lòng người đọc về những trải nghiệm của cuộc hành trình. Cuộc hành trình nào cũng phải trải qua nhiều cam go, thử thách. Không phải ngẫu nhiên "Mùa gặt hái đầy lên từ quang gánh" Mà phải phấn đấu trong suốt cuộc hành trình: "Ngày thảo thơm chăm bón suốt hành trình". Trong suốt hành trình của mình, Ngã Du Tử cũng phải trải qua nhiều vất vả, phải chắt chiu, phải chăm bón. Và công chăm bón của anh không bao giờ bị núi sông từ chối. Bởi anh là người rất chân thành. Đây có lẽ là dụng ý nghệ thuật của Ngã Du Tử để mở ra một hướng đi mới cho những khổ thơ tiếp theo.

Ở khổ thơ thứ ba, với thủ pháp ẩn dụ, với giọng thơ trìu mến thân thương, Ngã Du Tử đã khuyên người em nào đó phải phấn đấu để có được những thành quả như mong muốn.

Và em nhé ngày vui chờ chín mọng
Phải không em mắt mong thắm cuộc ngày
Ngày đã thắp một mặt trời sáng rực
Ta vẫn vừa bằng hữu một vòng tay

Ngày vui vẫn còn chờ ở phía trước. Tương lai tươi sáng đang chờ ta. Bạn bè đang chờ ta. Những lời động viên thật ngọt ngào, thật sâu lắng nó sẽ thấm sâu vào tâm can của người đọc, giúp chúng ta vượt qua mọi thác ghềnh.

Sông có lúc phải nghẹn nguồn ghềnh thác
Đời phong trần đến lúc sẽ hân hoan
Là yêu mến mở cõi lòng khắp cả
Thong thả cùng theo lớp sóng âm vang

Ở khổ thơ này, Ngã Du Tử vận dụng rất thành công câu tục ngữ "Sông có khúc, người có lúc" và câu thành ngữ Hán Việt "Khổ tận cam lai" để khuyên một người em nào đó nói riêng, người đọc nói chung hãy tự tin không tuyệt vọng, không chán nản. Điều này thể hiện rõ ở khổ thơ cuối.

Vui lên nhé, sen xanh màu thế tục
Nở hoa thơm từ đây đó cuộc đời
Đâu thành bại hởi cõi người trong đục
Ta sẽ về màu xiêm áo lên khơi

Khổ thơ cuối, đã nâng tầm ý nghĩa bài thơ. Ý nghĩa triết lí nhân sinh quan sâụ sắc. Nó như một nốt nhấn làm sáng cả bài thơ. Đến đây người đọc chiêm nghiệm được hạnh phúc của con người khi đã vượt qua cuộc hành trình. Đó chính là lập trường, bản lĩnh, tâm hồn tĩnh tại của của ta. Đọc khổ thơ, tôi lại nhớ đến bài ca dao:

Trong đầm gì đẹp bằng sen

Lá xanh bông trắng lại chen nhụy vàng

Nhụy vàng bông trắng lá xanh

Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.

 

Hình ảnh cây sen được miêu tả vừa cụ thể, chân thật vừa mang tính tượng trưng và khái quát rất cao.

Khổ thơ cuối thông qua hình ảnh vẻ đẹp của hoa sen, Ngã Du Tử nhằm ca ngợi niềm tự hào của con người Việt Nam là luôn giữ được tâm hổn trong sáng, phẩm chất thanh cao, dù hoàn cảnh sống có nghiệt ngã đến mức nào.

Nói tóm lại "Hành trình" của Ngã Du Tử là một bài thơ hay, mang tính nghệ thuật cao, nó vừa khái quát được triết lý nhân sinh quan của cuộc sống vừa ca ngợi niềm tự hào của con người Việt Nam.

Phạm Văn Hoanh

HỘI VIÊN HỘI VHNT QUẢNG NGÃI