Những bài ca thu của Đặng Thế Phong – NGUYỄN DUYÊN

Trong ấn bản Con thuyền không bến do nhà xuất bản Tinh Hoa phát hành năm 1964 tại Sai Gòn có lược ghi tiểu sử nhạc sỹ Đặng Thế Phong như sau: Đặng Thế Phong sinh năm 1918 là con thứ nam của cụ Đặng Hiển Thể làm thông phán Sở Trước bạ thành phố Nam Định,ông có  lên Hà Nội học trường Cao đẳng Mỹ thuật Hà Nội. Mùa xuân năm 1941 ông đi Nam Vang mở lớp dạy nhạc…

Trong ba nhạc phẩm của Đặng Thế Phong ( Đêm thu, Con thuyền không bến,Giọt mưa thu) cũng là trong những bài nhạc tình đầu tiên của nền Tân nhạc Việt Nam ta đều thấy mùa thu hiện về một cách bàng bạc lung linh gợi cảm. Bài Đêm thu được soạn theo âm hưởng phương Tây điệu valse chậm nhịp nhàng diễn tả lòng người trước cảnh đêm thu:

Vườn khuya trăng rãi hoa đứng im như mắt buồn

Lòng ta xao xuyến lắng nghe lời hoa

Cánh hoa vương buồn trong gió

Aùnh hương yêu nhẹ nhàng say gió lay

Một nét nhạc mineur rất đẹp,. Ca khúc có hai phần, một phần theo âm hưởng mineur của Tây Phương, một phần nghiêng hẳn về ngũ cung VN (Re, Mi, Sol, La, Si ) :

Đêm lắng buồn tiếng thu như thì thầm

Trong hàng cây trầm mơ

Làn gió lướt tới cuốn đưa hồn ta phiêu diêu

Theo mây trắng trôi lờ lững…

Nếu bài Đêm thu là tác giả đứng trong khu vườn nhỏ đầy ánh trăng ,hương hoa với những nỗi niềm thì bài Con thuyền không bến nhạc sỹ đã dắt ta ra một cảnh thu mênh mông sông nước:

Đêm nay thu sang cùng heo may

Đêm nay sương lam mờ chân mây

Thuyền ai lờ lững trôi xuôi dòng

Như nhớ thương ai trùng tơ lòng…

Dường như Đặng Thế Phong đã nói lên tâm trạng thanh niên thời bấy giờ họ sống dưới chế độ thực dân cai trị, họ bơ vơ lạc lõng như những con thuyền không bến.

Từ khu vườn nhỏ ra tới sông dài, bây giờ Đặng Thế Phong còn muốn đi xa hơn nữa đi tời cuối cuộc đời của mình qua một ca khúc mà mới đầu tác giả định đặt tựa là Vạn cổ Sầu, sau đó sửa lại là: Giọt mưa thu:

Ngoài hiên giọt mưa thu thánh thót rơi

Trời lắng u sầu mây hắt hiu ngừng trôi

Nghe gió thoảng mơ hồ

Trong mưa thu ai khóc ai than hờ

Mùa thu mưa giăng mù lê thê , trời mây sầu ảm đạm với tiếng chim non chiêm chiếp kêu nghe buồn bã và đôi vợ chồng Ngâu sẽ mãi mãi khóc vì thu..

Vài con chim non

 chiêm chiếp kêu trên cành

 như nhủ trời xanh

………………………….

Ai nức nở thương đời châu buông mau

Dương thế bao la sầu..

Theo nhạc sỹ Phạm Duy những bản nhạc tình mùa thu sau đó đều có sự ảnh hưởng ít nhiều ba bài nhạc thu của Đặng Thế Phong trước đó. Rất tiếc thương cho một nhạc sỹ tài hoa yểu mệnh trong lúc sự nghiệp âm nhạc đang thời kì hưng phấn nhất . ông qua đời chỉ mới tuổi xuân hai mươi bốn ( năm 1942) trên căn gác nhỏ ở phố Hàng Đồng -Hà Nội vì bịnh lao.

Nguyễn Duyên

*Dựa theo tư liệu Phạm Duy