Nhà tôi ở đầu xóm. Nhà anh em thằng Hiếu, con Hạnh ở cuối xóm. Xóm Trại
của chúng tôi chơ vơ như một ốc đảo giữa cánh đồng làng Phùng, đếm đi
đếm lại vẫn chưa đầy mươi nóc nhà. Hằng năm, vào những ngày tháng tám
rền rĩ mưa rào, trẻ con phải chịu cảnh đứa nào ở nhà đứa ấy, bó cẳng ngồi
một chỗ buồn bã nghe ếch nhái kêu inh ỏi. Nửa đêm, cá chép vật ổ đẻ ùm ùm
quanh ruộng lúa sát hông nhà. Bố tôi vùng dậy mặc áo tơi, đeo giỏ, cầm
nơm lội khắp cánh đồng tới sáng. Hôm sau, giữa mâm cơm thế nào cũng đầy
tú ụ đĩa cá kho, và bát cá nấu béo ngậy. Đợi lúc mẹ tôi te tái cắp rổ cáđi
chợ Xanh, ước chừng bà đã khuất sau lũy tre ao Hậu rồi, bố tôi mới nháy
mắt bảo: Mày ra bến ao lôi xâu cá tao giấu chỗ cũấy, đem sang biếu ông
bà Hậu. Tội nghiệp nhà họ chả ai biết làm nghề cá mú. Ông Hậu là bố
thằng Hiếu và con Hạnh. Có lần đang lơn tơn xách tòng teng con cá
chép đuôi dài quét đất ra khỏi cổng, gặp mẹ tôi quên cái gìđó lật đật
quay về. Bà nguýt dài qua kẽ răng: Rõ rặt giống bố nào con nấy. Rồi mày
cũng cả đời ra ngơ ra ngẩn như bố mày thôi con ạ. Tôi nhăn răng cười
trừ. Chả hiểu bà nguýt tôi hay ngấm nguýt bố tôi. Thây kệ chuyện rắc rối
của người lớn, cứ được xổ lồng chơi bời cả buổi với anh em con Hạnh là
tôi vui rồi.
Bố
tôi nóiđúng. Tóm được con cáđang bơi ngoay ngoảy giữa mênh mông đồng
nước đâu có dễ. Thằng Hiếu chân cò tay nhện, hơi chạm gió bấc, chớm dầm
mưa phùn đã nhức đầu sổ mũi, lên cơn hen xuyễn, cái cổ gầy nhẳng cứ thế
mà kéo nhị khò khè. Ngữấy đêm hôm lội ruộng àoào theo bố con tôi sao
được. Sắp qua tuổi thiếu niên rồi mà người ngợm nó vẫn đuồn đuỗn, chân
tay khẳng khiu đến tội nghiệp. Bố nó cũng chẳng hơn, ông cùng một lứa
với bố tôi, nhưng vóc dáng nhỏ thó, gầy gò, lọ mọ chả kém cụ lão tám
mươi lụ khụ. Công việc gặt hái cày bừaông làm không nổi, đội sản xuất
xếp ông vào tổ phụ lão trồng cây. Những ngày mưa phùn gió bấc, ông rét
cóng, chống cuốc đứng nép mé đường núp vào giữa đám trẻ chăn trâu, đầu
trùm kín mít chiếc khăn len tả tơi mua từ thuở vua BảoĐại thoái vị, hai
bàn tay lòng khòng ủ dưới vạt áo bông cũ sờn, nước mũi hòa lẫn nước
mưa rỏ ướt bộ râu cằm loe ngoe mấy sợi, trông thật tôi nghiệp. Thời
trước 1945, ông từng làm lý trưởng làng Phùng. Cũng là do một tay cụ
tổng Cầu, bố vợông cất nhắc thôi, chứ lãoấy biết quái gì việc làng, việc
nước. Ấy là bố tôi bảo thế. Lại cũng nghe bố tôi kể: Thời kháng chiến
chín năm, làng tôi úớ hội tề, đêm ta, ngày địch. Ông Hậu chẳng làm gì
cho địch, cũng chẳng tham gia du kích Việt Minh, ru rú nằm vạ cửa hầm,
hễ nghe tầu bay u u hay tiếng đại bác ìùng xa xa đã vội chui tọt vào
lòng đất. Hồi cải cách ruộng đất, lúc ấy tôi còn nhỏ, đã chứng kiến mấy
đêm ông Đội họp dân, đưa lý Hậu ra đấu tố. Phát động ì xèo, chả có ai
vạch ông một tội. Đành phải xếp nhàông thành phần trung nông. Nhưng cái
lý lịch đen tối liên quan đến gia đình bố vợ theo địch chạy vào nam thì
cứđeo vào cổông Hậu nỗi sợ hãi vu vơ suốt một đời. Sợ đến độ có việc đi
đâu, ông cụp mắt nhìn xuống đất, khép nép bước bên vệ đường. Vậy mà vẫn
bị mấy thằng trẻ trâu tinh nghịch vắt vẻo cây roi tre dằn mặt: Ê…cường
hào Hậu đi liên lạc với Việt gian hả? Ông khúm núm: Dạ, thưa ông bà
nông dân, con xin phép ra chợ mua gói thuốc làoạ. Người khác gặp tình
huống ấy, mười mươi vung tay chửi lớn: Mẹ cha mấy thằng trẻ ranh con nhà
nào hỗn láo, ông thì cho mấy bạt tai bây giờ.
Con Hạnh và
thím Hậu trái ngược với cha và anh nó. Nếu ông Hậu chả có một tí sức vóc
và phong độđàn ông đĩnh đạc, thì bù lại, ông trời lại hào phóng ban cho
thím Hậu sức khỏe dẻo dai cùng nhan sắc óng ả buổi thanh xuân và dung
nhan mặn mà đằm thắm lúc về già. Gánh nặng tuổi tác, nắng mưa, đói khát,
chả để lại dấu vết tàn phai nào trên làn da trắng nõn, hồng hào từđôi
má in rõ hai lúm đồng tiền đến hai cánh tay tròn lẳn cho đến tấm lưng
mềm mại của thím cứ gọn gàng nền nã quanh năm, suốt tháng. Từ bỏđịa vị
tiểu thư con gáiút cụ tổng Cầu mấy đời giầu có nhất làng Phùng, thím Hậu
lẳng lặng cắp nón về làm dâu cụ đồ xóm Trại nghèo kiết xác, cam chịu
gắn bó cả đời với anh học trò tên Hậu học hành chữ nghĩa lơ mơ, sức vóc
dặt dẹo trói gà không nổi. Mấy bà cô, ông chú xót xa mắng mỏ: Đồ ngu, số
sướng mà không biết sướng. Thím vẫn lặng thinh nín nhịn giữ gìn phép
tắc, chưa một mảy may lỗi đạo tứ đức tam tòng. Thương thím, họ chỉ biết
thở dài trách móc ông nội thím, vì muốn trả mối hàmơn nàođó từ đời nảo
đời nào giữa hai nhà mà bắt cháu gái mình chịu khổ. Năm 1954, cụ tổng
Cầu muốn đưa cả gia đình ông Hậu cùng di cư vào nam, nhưng cụ Đồ không
đi, thím Hậu xin cha cho ở lại gánh vác công việc nhà chồng. Thương con,
cụ Tổng kín đáo để lại cho thím mấy cây vàng để phòng lúc cơ hàn. Đến
hồi cải cách, số vàng ấy bị mấy ông đội trưng thu. Sau này ông Hậu thoát
tội địa chủ cường hào, lẽ ra mớ của cải kia, theo chính sách phải được
hoàn trả, nhưng rồi ù xọe chả biết nó nằm ở chỗ nào. Vảông Hậu cũng
chẳng có gan mở mồm đòi lại.
Thằng Hiếu giống cha nhưđúc cùng khuôn. Con Hạnh giời cho giống mẹ y
hai giọt nước. Nhà nghèo, thường ngày bữa cháo bữa rau, anh nóđétđẹt,
còn nó cứ lớn phù phù. Mới hơn mười tuổi đã phổng phao, da mịn như trứng
gà bóc, tóc dài lả lướt chấm eo lưng, mình mẩy chắc nịch như nắm cơm
gạo tám. Trên người nó chỉ quanh đi quẩn lại vài bộ quần đen, áo nâu mẹ
nó khâu tay bằng thứ vải dệt thủ công cứng quèo thô ráp. Bộ nào cũng
ngắn cũn cỡn, gấu quần chạm đầu gối, vạt áo không che nổi cạp quần. Chưa
bao giờ nó có được tấm áo hoa. Nhiều lần tôi bắt gặp thím Hậu nhìn con
gái rồi quay mặt đi, lén thở dài. Còn nó thì cứ vô tư vung vẩy đôi bím
tóc đen mượt, sóng sánh đôi con mắt chẳng vương vấn một chút buồn.
Mãi mấy năm
sau ngày kháng chiến thành công, Lũ trẻ xóm Trạiđã lớn tồng ngồng mới
được lếch thếch dắt nhau đi học lớp vỡ lòng. Mà gom cả xóm mới đuợc bốn
đứa học trò, gồm anh em thằng Hiếu với tôi và thằng Lác con ông hoạn
lợn. Thằng Lừng dại dại đần đần con ông Thủ bán thịt chó, cùng tuổi với
chúng tôi, vẫn không biết mở mồm gọi mẹ, học chữ làm sao được. Nhiều lần
chúng tôi chơi ác, vạch một vòng tròn nhỏ quanh bàn chân nó, lại bắt nó
cầm chiếc bát mẻ trước bụng, ra hiệu không được đi đâu. Mải chơi, chúng
tôi quên khuấy. Quá trưa nó vẫn đứng im chỗấy, tay khư khư chiếc bát
mẻ, nhăn răng cười toe toét. Bố thằng Lừng khỏe như vâm, nhanh như sóc.
Vung thòng lọng cái xẹt, con chóđang long nhong đã bị xiết cổ kêu cái
oẳng. Bà vợông ta da vàng ệnh, quắt queo như cá khô. Mẹ tôi bảo ngữấy
hết đẻđái được rồi. Chú ruột thằng Lừng ngày ngày đeo xà cột lên văn
phòng Ủy ban xã, lấy vợ cả chục năm rồi, chưa có mống con nào. Nghe đồn
ông ta mắc chứng vô sinh. Nghe người lớn nói với nhau: Anh em nhàấy
tuyệt tự đến ơi rồi. Thằng Lác, cằm nhọn, mặt dài, một mắt bình thường,
một mắt lác. Tôi kém nó vài tuổi, nhưng tôi khỏe hơn nó. Tôi đã cho nó
vài cúđá hôm nó chơi trốn tìmđã chơi xấu nhay nhay cái cằm nhọn vào lưng
con Hạnh khiến nó khóc thét như con lợn bị chọc tiết. Tôi biết nó thích
con Hạnh. Nó cũng biết con Hạnh thích tôi, không thích nó. Nên nó
thường giở trò chọc ác chúng tôi bất kể lúc nào. Một lần thiếu nhi toàn
xã tập trung mít tinh trong khuôn viên sân gạch nhà cụ tổng Cầu. Bây giờ
chính quyền trưng dụng làm trụ sở. Thằng Lác giả vờ hỏi con Hạnh:
Nhàông ngoại to lớn thế này, mà tiểu thư chịu chui rúc trong túp lều
bằng lỗ mũi vậy a? Thương em phải chịu cú xỏ lá này, tôi kéo em trốn
khỏiđám đông. Đêm ấy, chúng tôi nắm tay nhau lao vào cơn lốc heo may
lạnh buốt xiết vào da thịt. Con đường về xóm Trại xuyên qua cánh đồng
tối đen như mực. Tôi gồng mình chắn gió cho em. Hai bàn tay em bấu chặt
cánh tay tôi. Vai em ghé sát vai tôi. Tôi cảm nhận toàn thân em run rẩy,
chả biết em cóng buốt hay là em đang khóc. Mơ hồ một bên cánh tay tôi,
cồm cộm một cục tròn tròn bằng nửa trái chanh mềm mềm, âm ấm. Từ chỗấy,
một luồngđiện nóng rực truyền sang da thịt tôi, chạy dọc sống lưng tôi,
êm ái chạy lên tới đỉnh đầu. Tôi chợt nhận ra, từ giây phút huyền diệu
này, tôi không còn là cái thằng tồ tồ vô tâm vô tính thường ngày nữa. Và
em nữa, hình như em đang run rẩy từ giã tuổi thơ ngây để bước lên cuộc
đời thiếu nữ bâng khuâng say đắm cùng với biết bao vui buồn bất trắc
khôn lường. Chạy ngang đầu ao Hậu, hai chúng tôi chầm chậm chìm vào bóng
tre tù mù trùm lấp ánh sao. Bên trong vũng ao đen thẳm, lập lòe những
bầy đom đóm xoắn xuýt nhập vào nhau trong vũđiệu mê man ma quái. Đứng
nép vào tôi, em nín thở thì thào: Anh ơi! Em sợ. Lúc ấy tôi chỉ biết ôm
chặt đôi vai em, trấn an khích lệ em, chứ có ngờđâu, cái hơi thở nóng
bỏng ấy, cái câu thì thào run rẩy: Anh ơi! Em sợấy, sẽ khôn nguôi ám ảnh
tôi, sẽ rên xiết trong cõi lòng tôi đau đớn đến tận cuối cuộc đời.
Ao Hậu nằm
cạnh con đường nhỏ từ xóm Trại băng qua cánh đồng làng Phùng. Cha tôi
bảo lúc còn béđã nghe nói cái ao này là của chùa Bản. Nguyên thủy nó là
hương hỏa của một cụ bà tuyệt tự. Cụđã hiến cho nhà chùa để hằng năm các
vị sư lo cúng giỗ cho cụ. Gọi là giỗ hậu. Nên mới có tên ao Hậu. Bao
nhiêu năm nay, chả ai giám tơ hào một con cá, một cành tre nhà Phật. Năm
này, năm khác, bờ tre ao Hậu cứ tự nhiên nẩy măng, tự nhiên vươn cao,
vươn cành đan quyện vào nhau làm thành bức rào kín mít bốn bề. Nhà chùa
không sát sinh nên ao cá sinh sôi dầy đặc. Chả biết tự bao giờ cò trắng
kéo vể làm tổ, sáng, chiều, bầy bay lên, bầy đáp xuống dập dìu. Chúng
tôi thường nghe người lớn đe nẹt: Chớ dại dột mò vào ao Hậu nghe chưa.
Trong ấy có nhiều ma thiêng lắm đấy. Nhưng mà anh em thằng Hiếu và tôi
vẫn lén lút chui vào ao Hậu. Chẳng lần nào gặp ma, chỉ thấy bốn bề hoang
vu um tùm cỏ rậm, phân cò trắng xóa. Mặt ao lềnh bềnh lá súng, rung
rinh mấy bông nở bung tím ngắt. Tôi kể với bố: Chúng con vẫn thường chui
qua bờ tre ao Hậu, nhiều hôm được ăn no bụng cả buồng chuối chín cây
ngọt lịm. Chỉ chưa giám lội xuống tắm thôi. Bố tôi không mắng lại còn
vui vẻ kể: Thi thoảng nắng quá, tao cũng vào tắm trong ấy. Chả thấy ma
thấy quỷ bao giờ. Mà ao ấy sâu lắm, chúng mày chớ dại dột lội xuống đấy.
Ông nội mày kể ngày xưa đã có anh con trai cụ lý trưởng làng Phùng treo
cổ trên ngọn tre ao Hậu đấy. Cây tre bị uốn cong đưa xác anh ấy ra giữa
ao, hai bàn chân chấm mặt nước. Mấy ngày sau cụ lý mới biết thì, mười
ngón chân tử thi đã bị cá rỉa hết thịt, chỉ còn trơ mấy đầu xương trắng
hếu. Lúc sống, anh ấy đã dám bước qua rào cản phân chia thứ bậc thấp
cao, quyết lấy cô gái con nhà cùng đinh mõ làng. Cụ Lý quyết ra tay ngăn
cấm, dẫn đến đứa con trai độc nhất của mình phải chết thảm thương.
Bố tôi chịu
thân phận kẻăn người ở cho nhà cụ tổng Cầu từ tấm bé. Qua tuổi thằng
nhỏ chăn trâu cắt cỏ thì làm anh canh điền cày sâu cuốc bẫm. Tới năm
làng Phùng cùng cả nước nổi dậy cướp chính quyền, bố tôi thoát kiếp tôi
đòi, tham gia dân quân tự vệ. Mấy năm giặc Pháp lập tề, bố tôi chỉ huy
trung đội du kích làng Phùng. Quan lính đồn Xanh nghe nói đến bố tôi,
thằng nào thằng nấy mặt xanh nhưđít nhái. Anh con cả cụ tổng Cầu theo
Tây, đeo lon gì to lắm. Một lần về nhàăn giỗ, đội du kích làng Phùng gài
mìn ngoàiđường cái, đợi anh ta ra khỏi làng là cho nổ banh xe. Chẳng
ngờ hôm ấy cô con gáiút cụ tổng Cầu cùng ngồi trên chiếc xe zep ấy. Cái
cô tiểu thư sau này sẽ là vợông Hậu, là mẹ thằng Hiếu với em Hiền. Cha
tôi bặm môi cho xe chạy qua mới giật dây mìn. Vì vậy ông bị tổ chức kỷ
luật, cách chức trung đội trưởng. Chín năm kháng Pháp kết thúc, cha tôi
trở về làm anh dân cày. Tôi đểý, không ít lần thím Hậu đi lẫn trong đám
phụ nữ qua cổng nhà tôi ra đồng làm việc, cha tôi ngồi cúi đầu buồn bã
hút liền năm bẩy điếu thuốc lào. Mẹ tôi đứng ngoài sân mát mẻ: Nhớ ai
như nhớ thuốc lào.
Người em
ruột bố tôi, thời trước cách mạng, bị nghi oan đã tham gia vụ cướp nhà
cụ tổng Cầu, nửa đêm bị lính lệ xông vào nhà trói thúc ké giải lên huyện
đường đánh mấy trận thừa sống thiếu chết. Ông nội tôi chỉ có hai sào
tưđiền phải bán đi lấy tiền chạy chọt, chú mới được tha về với tấm thân
bầm giập máu mê. Chú bí mật thoát ly từ đấy. Tháng Tám 1945, chú về làng
tổ chức cướp chính quyền. Bây giờ chú công tác trên tỉnh. Gia đình chúở
trên thị xã. Chúít về làng. Năm tôi đang học nửa cấp ba, chú vềăn
giỗông tôi. Chập tối, cả nhà ngồi quây quần trò chuyện, chú hỏi tôi: Sau
này cháu muốn theo học ngành nào. Tôi ngây thơ trả lời: Chỉ muốn được ở
làng làm ruộng như bố cháu. Chú nói tiếp: Rồi lấy vợ sinh con đẻ cái
phải không? Tao nghe mẹ mày nói mày quấn quýt với đứa nào rồi. Hỏng,
hỏng quá. Lâu nay bận công tác, tao ít để mắt đến mày, bố mày thìùù cạc
cạc, để mày ra nông nỗi này, hỏng quá. Lập trường giai cấp đểđâu hở? Tôi
định cãi: Cháu chả làm gì hư hỏng. Thì chúđã phán nhưđinh đóng cột:
Tháng sau có lớp đào tạo đặc biệt, Anh chị chuẩn bị tinh thần, tôi sẽ
cho nó thoát ly. Quyết định của chú, bố tôi không cản được. Đầu tháng
sau, chú cho xe vềđưa tôi đi. Tôi chỉ còn kịp chạy nhảo sang nhà thằng
Hiếu hẹn gặp em Hiền chỗ cũ. Đêm ấy, núp kín trong bụi mấy cây móc dại
mọc chen giữa bờ tre ao Hậu, em Hiền và tôi run rẩy ngồi bên nhau chảđứa
nào nói được câu nào mạch lạc. Tôi chỉ một lời: Ráng đợi vài ba năm,
học xong anh sẽ trở về. Em Hiền thì nức nở: Anh ơi! … Em sợ, em sợ lắm.
Trăng đã lặn rồi. Đàn cò trên những ngọn tre cũng đã im ắng không còn
lếu quếu gọi nhau nữa. Từ mấy xóm xa xa đã rộ lên mấy hồi gà gáy báo
hiệu trời sắp sáng, chúng tôi mới nghẹn ngào chia tay nhau trong nước
mắt.Tôi nhớđêm ấy em mặc tấm áo lụa mầu tím mà mẹ em đã khâu cho em từ
tấm áo thời thiếu nữ của mình. Vai áo tôi đẫm nước mắt em. Nước mắt tôi
cũng thấm đẫm tấm áo lụa duy nhất trong đời em có được. Thật sự ngày ấy,
tôi chẳng thể ngờ hơn chục năm sau tôi mới được trở về. Sau này nghĩ
lại, tôi mới biết từđêm ấy, em đã sớm ngộ ra cái khoảng cách phân chia
này nọ giữa con người, vì vậy mà biết bao số phận phải hứng chịu bi ai,
chia lìa, tan tác. Mà tôi thì non dại quá, không biết rằng đôi bàn tay
em mãi thít chặt hai vai tôi giây phút ấy chính là cử chỉ níu kéo cuối
cùng của em trong mịt mờ tuyệt vọng. Không biết rằng, em và tôi chỉ là
hai hạt cát dưới bánh xe thời cuộc lạnh lùng, vũ bão.
Sáng sớm hôm
sau, chiếc xe chở tôi qua cổng nhà em, đã thấy em thẫn thờ đứng đợi tự
lúc nào. Tôi năn nỉ chú lái xe dừng lại. Nhưng, một cú nhấn ga, chiếc
com măng ca Liên Xô màu cỏúa vô tình lao vút trên con đường vắng vẻ, con
đường suốt tuổi thơ em và tôi đã bao lần đi về tin cẩn nắm tay nhau,
đinh ninh cùng nhau yên hàn sánh bước tới tận cuối cuộc đời.
Sau mười hai năm ba tháng bẩy ngày, hoàn thành nhiệm vụ đặc biệt ở nước
ngoài, tôi mới được trở về xóm Trại. Bắc nam thống nhất đã mấy năm rồi.
Ao Hậu ngày xưa không còn chút dấu vết nào. Chỗ xưa là mặt ao, bây giờ
là mặt con đường rộng rãi chạy qua cửa nhà văn hóa thôn Phùng, dẫn thẳng
vào trụ sởỦy ban nhân dân xã. Dưới mái ngôi nhà tôi luôn da diết nhớ
thương nay đã bạc đi vì mong đợi, chỉ còn một mình cha tôi râu ria tua
tủa, thui thủi ra vào. Mẹ tôi và cha mẹ em Hiền cùng gần trăm người làng
Phùng đã bay về thiên cổ trong một trận phi cơ Mỹrải bom bi dọc triền
sông Đáy. Hỏi tin em, bố tôi cúi đầu thờ thẫn: Con Hiền nó chết thảm
quá, xác nó treo cong ngọn tre ao Hậu, y như cậu con cụ lý làng Phùng
ngày xưa. Tôi chạy như bay đến nhà em. Thằng Hiếu hom hem đứng như trời
trồng giữa mặt sân ngập ngụa lá vàng. Dường như nó vẫn đứng chỗấy chờ
tôi mười mấy năm qua. Cố gắng lắm nó mới khò khè được mấy lời: Màyđi
được hai năm thì em Hiền nó ra ao Hậu. Cái ngọn tre ao Hậu vít cong thả
nó vàođúng chỗ chúng mày thường bí mật gặp nhau hồi ấy. Tối ấy nóđi, nó
mặc tấm áo lụa màu tím Huế. Nó gửi tao cuốn sổ tay này. Nhắn rằng sau
này trao cho mày. Chiều hôm ấy, tôi và Hiếu gục đầu ngồi trước nấm mồ
em. Tôi đọc từng trang nhật ký em ghi từ buổi sáng sớm em hóa pho tượng
gỗ đứng chờ tôi cạnh cổng nhà, đăm đắm nhìn theo tôi lần cuối. Tôi khóc.
Nước mắt tôi rơi trên mồ em, rơi trên ngọn cỏúa vàng. Rơi ướt những
cánh hoa dại màu tím ngắt. Sáng ấy em mặc tấm áo lụa màu tím Huế, màu
tượng trưng chung thủy sắt son tôi vẫn mang theo trong kýức mười mấy năm
ròng.
Nhật ký của em
Ngày … tháng… năm 196… Anh hẹn tôi tối nay cùng đi xem chiếu bóng. sốt
ruột chờ chẳng thấy anh kêu ám hiệu như mọi bận. Tôi liều đến nhà anh.
Con chó quen vẫy đuôi mừng. Cửa chính nhà anh thả chùng tấm mànhđan bằng
những thanh nứa nhỏ. Ngọn đèn măng sáng rực đặt giữa mặt bàn. Ông chú
anh ngồi đối diện với cha anh. Tôi kịp dừng bước đúng lúc chú anh đang
to tiếng mắng: Lập trường giai cấp mày đểđâu? Hỏng quá. Tháng sau tao sẽ
cho màyđi học lớp đặc biệt… Đất dưới chân tôi như sụp lở. Chẳng nhớ làm
sao tôi về được nhà mình.
Ngày…tháng…năm 196… Tôi sốt mê man, nằm liền ba ngày. Giữa trưa tỉnh
dậy. Mẹ thất thần, mếu máo: Sao đôi mắt con nhìn mẹ vô hồn như vậy con
ơi! Có nhận ra mẹ không? Giời ơi! Sao mẹ con tôi phải khổ thế này. Đừng
nghĩ dại con ơi! Dầu thế nào cũng còn mẹ, còn cha con, còn anh con nữa.
Tôi đưa bàn tay lạnh giá nắm chặt tay mẹ. Mẹôm tôi thổn thức: Ngày xưa,
mẹ trót yêu một lực điền từng làm tôi tớ trong nhàông ngoại con từ tấm
bé. Khi ông ngoại biết, đã gầm lên: Tao thì gọt đầu bôi vôi, cột mày lên
bè chuối thả sông. Còn cậu con từ Hà Nội nhắn về: Nếu mày quyết theo
thằng ấy, tao sẽ cho lính đánh cho nó tuốt xác rồi tống ra ngoài Côn
Đảo. Ngày ấy bà ngoại con khuất núi lâu rồi, mẹ chả có ai để giãi bày
nông nỗi. Mẹđã cóýđịnh quyên sinh. Một đêm mẹ trốn ra ao Hậu. Khi hai
bàn chân chạm mặt nước ao lạnh buốt, chợt vang bên tai tiếng bà ngoại:
Con đi rồi, thanh thản mình con. Có nghĩ cho người ấy sẽ bị anh con
đọađày khốn khổ cảđời không? Nó nói là làm đấy. Mẹ biết tính nó mà. Tỉnh
trí lại, mẹ thờ thẫn quay về, sợi dây thừng chẳng biết bỏ chỗ nào.
Nghe chuyện mẹ, thảo nào mà mắt mẹ lúc nào cũng buồn rười rượi.
Ngày…tháng…năm 196… Buổi sáng nhìn theo chiếc xe đưa anh lao vùn vụt
trên đường, Tôi biết đời tôi từ nay thật sự mất anh rồi. Đã biết chuyện
năm ngoáiỦy ban xã không cấp giấy chứng nhận cho chị Huệ con ông bá
Biểng kết hôn cùng anh kỹ sư đường sắt, chỉ vì nhà chị thành phần địa
chủ. Mà sao tôi không nhận ra nhà anh và nhà tôi khác biệt nhau một trời
một vực? Anh ơi! Cái trời cao vực thẳm kia nó mênh mang quá. Gió thì
như bão. Đôi cánh chúng mình mong manh quá, làm sao bay qua nổi anh ơi…
Ngày…tháng…năm 196… Dạo này giặc Mỹ dùng không quân đánh nống ra miền
bắc dữ dôi quá. Thanh niên trai tráng ra mặt trận hết rồi. Xóm Trại chỉ
còn thằng Lừng vả thằng Lác. Thằng Lác được chỉđịnh làm đội phó đội sản
xuất. Hễ gặp cơ hội là nó bám đuôi tôi nhưđỉađói: Hiền ơi về làm vợ anh
đi. Thằng ấy lý lịch đỏ như son, lý lịch nhà mày đen nhưđít trã. Đũa mốc
đừng chòi mâm son em ạ. Tôi xổ thẳng vào mặt nó: Dù đời này hết sạch
đàn ông, tao cũng không lấy cái mặt mày. Nó hằn học: Vậy thì mày chỉ còn
nước lấy thằng Lừng. Tôi đáp tỉnh bơ: Tao lấy thằng Lừng có sao đâu. Nó
hơn mày gấp vạn lần.
Ngày…tháng…năm 196… Tưởng nói cho qua chuyện, không ngờ… Trưa nay hai mẹ
con tôi đi làm vềđã thấy bố tôi đang tiếp bà mẹ thằng Lừng và người em
dâu bà ta. Ba gói trà Ba Đình nằm lỏng chỏng giữa giường. Hai bàý tứ
nhìn tôi rồi đứng lên thân mật chào hỏi mẹ, đoạn xin phép ra về. Mẹ hỏi
bố: Họ đến hỏi con Hiền cho thằng Lừng phải không? Ông nhận lời chưa? Bố
im lặng. Mẹ gào lên: Ông giết mẹ con tôi rồi hãy làm chuyện ấy. Bố
chống chế: Thời buổi chiến tranh, tìm đâu cho nó được thằng tử tế. Với
lại người ta hứa, chú nóđảm bảo sẽ duyệt cho thằng Hiếu được vào học
trường Sư Phạm tỉnh. Nóốm o vậy, không lo cho nó một nghề mài chữ màăn,
mình chết đi rồi, con nó làm sao sống nổi. Mẹ tôi ôm đầu rên rỉ: Ông hủy
hoại đời con gái tôi rồi ông ơi. Tôi bật lên một tràng cười lạnh giá:
Con đồng ý. Bố trả lời người ta đi. Mặt mẹ trắng bệch, nhìn tôi trân
trân. Từ ngày mất anh, tôi đã chết rồi. Bây giờ chết thêm lần nữa, có
sao đâu.
Ngày…tháng…năm 196… Chả biết ông chú thằng Lừng có quyền thế to tát gì
không, tốt nghiệp cấp ba, anh tôi thi đậu vào trường sơ cấp sư phạm. Anh
nhập học tuần trước, tuần sau người ta vội vã tổ chức đám cưới thằng
Lừng. Tôi ráo hoảnh đôi mắt, dẫn cái xác vô hồn về nhà họ. Đêm đầu tiên
ngủ chung giường, thằng Lừng và tôi nằm giở đầu đuôi, chiếc gối cưới
ngăn đôi hai đứa. Chưa đặt lưng nóđã ngáy khì. Những đêm sau này đều
vậy. Anh ơi! Từ nay mỗi đêm của em là một cuộc hành trình mộng mị bay
bổng như chim qua mặt ao Hậu. Không ít lần em mơ thấy mình vắt vẻo trên
ngọn bụi móc, chỗ anh và em vẫn gặp nhau thuở xa lơ xa lắc. Hai mắt em
xối xả tuôn trào hai dòng lệ, ao Hậu ngập rồi, bụi móc ngâp lút ngọn
rồi, cánh đồng làng Phùng lụt trắng băng rồi, hai suối lệ em vẫn chẳng
ngừng tuôn anh ơi…
Ngày…tháng…năm 196… Thỉnh thoảng gặp mẹ ngoài đồng, mẹý tứ nhìn bụng
tôi, mắt cứ buồn rười rượi. Tháng tháng mẹ thằng Lừng thấy tôi kín đáo
phơi miếng vải mùng sau nhà bếp, mặt bí sị hỏi: Vẫn chưa có gìà. Tôi
tinh quái hỏi lại: Có gì hả mẹ? Hôm qua tôi phát hiện cái chốt cửa buồng
bị tháođi rồi. Nửa đêm nghe tiếng bước chân bà ta se sẽ đẩy cửa. Thấy
chiếc gối ngăn đôi hai đứa nằm xuôi, nằm ngược. Chiếc đèn hoa kỳ từ tay
bà rơi xuống đất vỡ tan tành.
Ngày… tháng …năm 196… Hôm nay bà ta đe nẹt: Này tôi cưới cô về không
phải để cô qua mặt dở trò tinh quáiấy đâu. Tôi giả vờ lễ phép: Thì con
đã làm đúng hợp đồng làm vợ anh Lừng đấy thôi. Bà ta lật ngửa bài: Cái
chúng tôi cần là côđẻ cho dòng họ chúng tôi một thằng con để nối dõi
tông đường kia. Rồi bà ta van vỉ: Con ơi, hãy thương xót mà cho nhà này
một thằng quý tử, mẹ hết lời cầu xin con đấy. Tôi phản đòn: Lâu nay nhà
bà lừa dối chúng tôi đã đủ rồi.
Ngày…tháng…năm 196… Sau lần xô sát ấy, mấy hôm nay tôi thấy thái độ bà
ta cứ lấm lét thế nào. Anh mắt ông buôn chó vụng trộm nhìn tôi hấp háy
gian tà. Thằng Lừng mấy tối liền bịđuổi sang nhà chú ngủ nhờ. Nghĩ đến
cái chốt cửa bị tháo ra, mỗi đêm tôi cảnh giác giắt con dao nhọn bên
mình. Lại cẩn thận nằm ngang giường cuộn tròn manh chiếu bó quanh người.
Chẳng ngờ … họ đặt sẵn hai sợi lạt trên tấm rải giường, chỉ chờ tôi vừa
ngả lưng cuộn chặt người trong manh chiếu, vợ chồng họập vào trói tôi
như khúc giò cứng ngắc không cựa nổi chân tay. Con dao nhọn bên mình
cũng chẳng giúp được gì. Nghe bà ta nghiến răng: Đẻ cho dòng họ tao
thằng cháu, chúng tao sẽ giải phóng cho mày. Nói rồi mụ xé toạc nửa
chiếu dưới, thô bạo kéo tuột quần tôi, đoạn kéo giang hai chân tôi cho
lão chồng hổn hền đè xấp lên người tôi.
Ngày…tháng…năm 196… Sau mấy ngày cắn răng đau đớn ê chề, tôi quyết định
không nói gì với mẹ cái sựô nhục tôi vừa phải trải qua. Bố mẹ tôi biết
được chỉđau đớn thêm, chẳng giải quyết được gì. Mọi sự tôi đã quyết rồi.
Chiều nay tôi về nhà mẹ, giả vờ nói cười cứ như không. Chỉ còn mỗi việc
cất cuốn nhật ký này trong ngăn bàn anh Hiếu nữa là xong phận sự một
đời người. Tôi không giám mở miệng từ biệt mẹ, không giám chào cha già
lấy một câu. Sợ rằng tôi không kìm được nước mắt, không đi được đến điểm
cuối đoạn đường đoạn tuyệt thế gian này. Tôi mang theo tấm áo màu tím
huế cất trong buồng mẹ. Bao nhiêu xót xa tình mẹ trong tấm áo này, tôi
chưa mảy may báođáp. Bao nhiêu trắng trong tinh khiết tôi dành cho anh
trong tấm áo này. Đêm nay tôi sẽ mặc vào người, để cùng với nóđi xa, từ
cõi vô hình, tôi sẽ trở về hằng đêm trong giấc mơ của anh, chỉ bát ngát
một màu tím Huế dịu dàng, trinh trắng.
Nửa đêm nay
tôi sẽ một mình ra ao Hậu. Sợi dây ngày xưa mẹ tôi bỏ quên đâu đó, lần
này tôi sẽ xiết chặt nó trong hai bàn tay chưa bao giờ được nồng nàn ôm
anh theo nghĩa vợ chồng. Giây phút tôi nhẹ nhàng buông tay ấy là phút
giây vĩnh cửu tôi được quyền là tôi, được sải cánh bay về phía anh, phía
ngàn trùng xa cách. Anh ơi! Từđêm nay, em hết sợ rồi.
Tân châu ngày 30-6-2017
(trích trong Tuyển tập "Phố Ninh Ký Sự" sắp xuất bản.)
Tác giả giữ bản quyền
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét