Bình luận ngắn bài thơ “Ngủ” - Mai Thanh

 

NGỦ

Nguyễn Thanh

Cánh buồm ngủ ở dòng sông

Lời ru ngủ giữa mênh mông câu hò

Mái chèo ngủ ở con đò

Nhịp cầu ngủ giữa đôi bờ yêu thương

Hàng cây ngủ ở con đường

Cá tôm ngủ giữa ao chuôm nước đầy

Hạt mưa ngủ ở tầng mây

Con chuồn ngủ giữa ngọn cây la đà

Bé ngoan ngủ ở tay bà

Con ong ngủ giữa nhụy hoa tím hồng

Lúa ngô ngủ ở trên đồng

Mẹ cha không ngủ lưng còng vì con.

*

* *

“Ngủ” gồm mười hai câu thơ lục bát. Mười một câu đầu mang ý nghĩa liệt kê về “sự ngủ” trong mọi nẻo của cuộc sống, ý tưởng không mới nhưng hấp dẫn trong lựa chọn thi từ - thi ngữ theo cách đối xứng chuẩn mực:

Cánh buồm - dòng sông

Lời ru - câu hò

Mái - con đò

Nhịp cầu -đôi bờ

Hàng cây - con đường

Cá tôm -ao chuôm

Hạt mưa - tầng mây

Con chuồn - ngọn cây

Bé ngoan - tay bà

Con ong -nhụy hoa

Lúa ngô - trên đồng

Vần điệu chuẩn luật, mượt mà gây hấp dẫn bạn đọc - một nét độc đáo trong thơ Nguyễn Thanh.

Tuy nhiên, nếu chỉ có thể, bài thơ chỉ đạt 50% giá trị của nó!

Câu thơ cuối cùng mang ý nghĩa phản tứ - tất cả đều ngủ, chỉ riêng:

Mẹ cha không ngủ lưng còng vì con.
Tinh thần phản tứ đó, khiến bài thơ mang một mục tiêu kỳ vĩ:  Rời bỏ tính liệt kê về sự ngủ, để  nói công lao vất vả của mẹ cha vì con cái.  Tính độc đáo về nội dung của bài thơ là ở choc đó! Câu thơ gây kịch tính rõ rệt, như cái đinh khẳng định nội dung của "sự không ngủ" với lý do mẹ cha vất vả đến lưng còng vì con, nâng bài thơ lên 50% giá trị nữa, khiến bài thơ đạt tới 100% giá trị hoàn hảo!

Đương nhiên, phải có 11 câu thơ trên làm nền để câu thứ 12 - câu thơ cuối cùng - mới có đắc địa lộ diện.
Lại thêm một bài thơ thành công lớn của nữ thi sĩ-nhà giáo Nguyễn Thanh.
Chân thành cảm ơn và chúc mừng nữ thi sĩ-nhà giáo!