ÁNH NGỌC TRONG THƠ CỦA LÝ ĐỨC QUỲNH - Thư Hoàng

.

Muốn tìm một bài thơ đánh động lòng mình nhưng dạo này hơi khó. Nhiều bài thơ xuất hiện trước mắt tôi cũng màu sắc, văn vẽ lắm, hào nhoáng như một cô hoa hậu đúng kích, đủ tầm. Trái tim tôi không dành cho vẻ đẹp đó. Tôi hy vọng sáng nay sẽ uống được một dòng suối mát khiến cảm xúc ẩn tiềm trong lòng mình bấy lâu được thổi bùng.

Và…nó đây rồi. Một bài thơ của anh Lý Đức Quỳnh đăng trên thi đàn Việt Nam từ tháng 1/2015.

.

KHÔNG MONG

.

Ta đi tìm tình yêu

Trong trái tim đang mất

Đi tìm cái đợi mất

Trong trái tim chờ yêu

.

Ta đi tìm nắng chiều

Sau hoàng hôn vừa rụng

Đi tìm nơi trú ẩn

Sau cánh cửa mở toang

.

Chợt em như thời gian

Dìu ta vào phiêu lãng

Mời mộng say chếnh choáng

Bỏ lại đời ngáo ngơ

.

Ta không mong đời thơ

Ta chỉ thèm ánh mắt

Thèm nụ cười vụt tắt

Sau tiếng khóc lặng lời

.

Còn muôn trùng chơi vơi

Chập chờn như chiếc bóng

Đuối dần trong khát vọng

Càng bơi càng xa bờ….

.

Ta không mong đời thơ

Ta chỉ thèm ánh mắt

Thèm chút gì như thật

Cho lòng hết trống không !

Lý Đức Quỳnh

.

Lời bình: Thư Hoàng

 

"Ta đi tìm…." và "ta không mong…" hai chiếc cầu nối nhau có vẻ khập khiễng, mâu thuẫn? Tôi đọc thơ anh, thoạt chưa thấy nắm bắt được điều gì cả, chỉ hiểu là đang bị lời thơ thu hút bởi một cái xa xăm tình cờ. Nếu có thể so sánh thơ anh như một cô thiếu nữ mang vẻ đẹp huyền bí từ ánh mắt, từ làn tóc…khiến người đối diện ngẩn ngơ truy tìm.

Man mác lắm dù tác giả đã tuyên bố "KHÔNG MONG" nhưng dường như không thể, không chắc hoàn toàn như vậy?

.

Ta đi tìm tình yêu

Trong trái tim đang mất

Đi tìm cái đợi mất

Trong trái tim chờ yêu

.

Quả lập lờ, quả cắc cớ khi anh đưa vào thơ một khổ mở đầu hơi đánh đố thế. Cái ải thơ anh đặt ra có không gian và trật tự không rõ ràng. Tại sao lại "đi tìm tình yêu trong trái tim đang mất"? Chốn ấy có chăng tia sáng nhiệm mầu ? Hỏi "trái tim" kia đang "mất mát điều gì: mất sự sống, mất hy vọng, mất tình nhân, mất khả năng yêu thương, xao xuyến…???

Phải đợi đến hai câu tiếp chúng ta mới hiểu cái "mất" của "trái tim" ban đầu là "tình yêu". Chàng trai tìm đến sự hoang lạnh trong lòng người thiếu phụ, hẳn nhiều mất mát không phải là một "trái tim" trong sáng dại khờ.

Chàng đã mở lộn cửa tim yêu vì lòng tin về tình yêu nơi nàng ấy có lẽ đã nguội lạnh rồi.Thế cho nên bất giác chàng thốt lên tiếng lòng tan nát của riêng mình. Cớ sao lại chưa tìm đã mất ân tình ấy khi mà "trái tim" thứ hai của chàng đập rộn ràng khao khát.

Mâu thuẫn ấy được gói ghém trong một điển tích :" Tương vương có ý, thần nữ vô tình". 

Tinh tế thay khi tác giả dùng nghệ thuật đối lập để gieo trồng nụ hoa yêu vừa chớm. Một người không chờ tình yêu lại được kiếm tìm, một kẻ say mê lại bắt đầu bằng vô vọng, gian nan.

Vì tình yêu muôn đời là thế: đúng người còn phải đúng lúc, Nguyệt lão luôn trêu ngươi bằng những sợi tơ hồng.

.

Ta đi tìm nắng chiều

Sau hoàng hôn vừa rụng

Đi tìm nơi trú ẩn

Sau cánh cửa mở toang

.

Có vẻ như chàng đến không đúng lúc. Hoàng hôn đã rụng rồi còn đâu tia nắng chiều. Sự ấm áp của trần gian đã không tồn tại. Mới thoáng đó thôi bức tranh hoa lá chim muôn rộn rã trong nắng vàng nhạt nhòa nhanh theo gió. Để rồi tự trách cho duyên phần lỡ làng, chàng không bắt được nắng chiều lại vật vả mình "tìm nơi trú ẩn". Sự tuyệt vọng đến khôn cùng vẫn chưa thôi đeo đẳng trên hành trình nắm giữ tình yêu của chàng.Bởi chàng đã tìm lầm nơi trú ẩn "sau cánh cửa mở toang". Không trốn được đâu nữa rồi, nhân vật thơ của chúng ta đành nhìn thẳng vào nỗi đau và cũng chính là hạnh phúc kỳ lạ của mình.

.

Chợt em như thời gian

Dìu ta vào phiêu lãng

Mời mộng say chếnh choáng

Bỏ lại đời ngáo ngơ

.

Ta không mong đời thơ

Ta chỉ thèm ánh mắt

Thèm nụ cười vụt tắt

Sau tiếng khóc lặng lời

.

Có thể thấy tâm trạng chàng thơ si ngất ngây và chao đảo trong mê cung tình. Nàng hiện thân "như thời gian" để đưa chàng ngược về một giấc mơ cổ tích. Từ tột cùng thất vọng, chàng tự mở ra cho mình một giấc mộng không thực. giấc mộng đã khiến chàng có tất cả ước ao.

Nghệ thuật dùng từ ở đây thật đắt. "Chợt" một khoảnh khắc ngắn ngủi mà như tiền nhân có nói :

.

Thà một phút huy hoàng rồi chợt tắt

Còn hơn le lói suốt trăm năm

.

Giây phút thăng hoa ấy chàng đã được gặp người trong mộng, gặp không bằng xương bằng thịt mà giao đãi nhau bằng tấm linh hồn huyền ảo lung linh. "Dìu" "mời" "bỏ lại"…ngần ấy thay đổi quá đột ngột chàng sao tránh khỏi cảm giác "phiêu lãng" "chếnh choáng" "ngáo ngơ"

Chúng ta tiếc cho một tấm chân tình không có lối. Câu thơ càng đẹp sự thật càng thấm thía buồn đau. Chàng dẫu khát thèm ánh mắt giai nhân mà không màng đến hư danh của một đời thi sĩ nhưng đáp lại là "nụ cười vụt tắt" trên nền "tiếng khóc lặng lời".

Giọng thơ đã chuyển sang "gào thét" với những'"không mong" …"chỉ thèm"…

Rồi chúng ta nghe chàng bỗng nhẹ giọng, không phải bởi vợi buồn mà là chết lặng trong con tim.

.

Còn muôn trùng chơi vơi

Chập chờn như chiếc bóng

Đuối dần trong khát vọng

Càng bơi càng xa bờ….

.

Giấc mơ kết thúc. Người đọc thắc mắc: có lẽ trái yêu thương chưa bao giờ thật sự nở giữa đôi hồn. Chàng vẫn là trên con đường yêu đơn phương mà người mộng đã là người mang con tim chết, không còn kỳ vọng ở tinh yêu ai khác.

Không cam tâm chàng trai lại quẫy mình trở lại sự đau khổ lúc đầu:

.

Ta không mong đời thơ

Ta chỉ thèm ánh mắt

Thèm chút gì như thật

Cho lòng hết trống không !

.

Vì chàng không lay chuyển được trái tim nàng. Trái tim đã bị đánh cắp, bị hủy hoại từ sớm. Chàng biết mình vô tội, chàng càng thấy mình oan uổng nhưng đành bất lực trước sự sắt đá của "một nửa kia" không duyên, chẳng nợ.

Thơ năm chữ thường diễn tả sự rộn ràng, trong sáng nhưng ở đây tác giả Lý Đức Quỳnh đã sử dụng rất thành công. Thể thơ đơn giản mà tình tiết dạt dào, càng hiểu càng say.

Tuy bảo "không mong' nhưng bài thơ đã bùng lên ngọn lửa yêu, ngọn lửa xanh của viên bích ngọc thường được ví von với tình cảm đơn phương.

Dù chàng trai trong thơ đã thất bại nhưng nỗi lòng chàng đã dệt nên một bài thơ mông mênh trong vùng sa mạc tình.

Nếu phải chỉ ra một hạn chế cho đủ tác dụng bình tôi xin mạn phép thưa: rất khó tim trong bài thơ hay, chặt chẽ nầy. Chỉ có thể đưa ra một khổ yếu nhất trong toàn bài, đó là khổ thứ năm, có vẻ nhiều từ, ít ý.(Còn muôn trùng…xa bờ)

Thơ tình luôn là nguồn suối giữ cho tâm hồn trẻ trung, thơ mộng mãi bất chấp thời gian, không gian.Nói chuyện tình yêu hầu như ai cũng thích nghe, dễ cảm thông đồng điệu huống lại nói hay như hát ở tác giả Lý Đức Quỳnh. Không chỉ bài thơ nầy, chúng ta có thể giở lại trang thơ của anh, bài viết hay nhiều vô số, kể cả thơ luật Đường.

Tôi là người đến sau, chưa có dịp tiếp xúc với anh, hẳn anh cũng từng là một ngôi sao sáng trên bầu trời thi đàn chúng ta. Tôi là người bình chỉ nói theo tiếng nói cảm xúc trong tim, chỗ khen đáng khen, chỗ chê đáng chê nếu có điều không vừa ý tác giả xin miễn chấp.

Mong các bạn có một khoảng thời gian khuây lãng khi dừng bên bài viết của Thư Hoàng và ngẫm bài thơ tha thiết "KHÔNG MONG' của tác giả Lý Đức Quỳnh.

.

9.12.16

Thư Hoàng